Dertigers Dilemma Epub To Pdf

Nienke Wijnants (1974) is psycholoog en loopbaanadviseur. Ze werd bekend met Het dertigersdilemma, haar veelgeprezen bestseller over de loopbaan- en levensvragen van jonge hogeropgeleiden. Ze schrijft columns en geeft in binnen- en buitenland lezingen en workshops voor en over millennials.

2 Inleiding Voor millennials, geboren in de jaren tachtig en negentig, was de schooltijd overzichtelijk: op tv keek je naar Kindernet of Telekids, op het strand kreeg je een Raketje of Cornetto en je ouders bepaalden (meestal) wat je aantrok. Dat is nu wel anders. Er zijn meer dan tweehonderd tv-zenders, maar wie kijkt daar nog naar? Kinderen streamen, netflixen of youtuben liever. Geïnspireerd door hun favoriete vloggers bepalen ze niet alleen zelf wat ze aantrekken, maar ook welke kleding er überhaupt gekocht wordt. Bij een tankstation staan tegenwoordig vrieskisten met vijftig soorten ijs en terwijl jij staat te dubben, weten die kleintjes precies welk ijsje ze willen. Te veel te kiezen? De keuzemogelijkheden in vrijwel alle aspecten van het leven zijn tegenwoordig eindeloos en je kunt gewoon niet kiezen! De generatie van je ouders ziet deze besluiteloosheid als passiviteit, en noemt je verwend. Wat zij niet snappen is dat het hebben van meer keuzemogelijkheden kiezen niet per definitie makkelijker maakt. Meer opties hebben is misschien een luxe, maar het maakt kiezen complexer en vaak negatief: je zegt immers nee tegen 999 andere aanlokkelijke mogelijkheden! In mijn werk als loopbaanadviseur krijg ik al vanaf 2001 steeds meer twijfelende twintigers en dertigers aan mijn bureau. Waar hadden zij last van? Om te beginnen dus van de terreur van het kiezen. Het leven in een meerkeuzemaatschappij brengt twijfel op vrijwel ieder gebied: hoe wil ik wonen, waar wil ik werken, wil ik wel of niet trouwen, wel of geen kinderen (en wanneer?), moet ik niet nog verder studeren of juist op wereldreis? 11

3 Maar met milennials is meer aan de hand. Ze lijken last te hebben van een vervroegde midlifecrisis, gebukt te gaan onder een is dit alles? -gevoel. Dertigers die aan een sabbatical toe zijn, twintigers die worstelen met levensvragen; hun ouders begrijpen er niets van, maar het is eenvoudig te verklaren. Is dit het nu? Vroeger had men op zijn minst vijftig jaar nodig om te bereiken waar de gemiddelde hoogopgeleide tegenwoordig zo n dertig jaar over doet. Maar wat doe je vervolgens, als je zo jong al zo veel van je doelen hebt bereikt? Succesvolle dertigers schamen zich er bijna voor, maar er knaagt iets. Gegeneerd vertrouwen ze me toe dat ze aan een studie psychologie of filosofie zitten te denken, aan maatschappelijk relevant werk; ze willen iets doen wat zin heeft en betekenis geeft. Twintigers, die zichzelf nog helemaal niet als geslaagd zouden bestempelen, ervaren in eerste instantie vooral rusteloosheid en twijfel, maar vaak ook een gevoel van tekortschieten. Is dit nou alles wat ik tot nu toe heb bereikt? Doen anderen het niet beter, sneller, succesvoller, maatschappelijk bewuster? Was mijn studiekeuze eigenlijk wel de juiste? Is het écht al tijd om te settelen en aan kinderen te gaan denken? Wat als ik daar helemaal nog niet aan toe ben? Tijdsdruk en sociale druk Maar twijfel, veel te kiezen hebben en een midlifecrisisachtig gevoel, dat is toch niets nieuws? En die vragen spelen toch niet alleen bij twintigers en dertigers? Nee, maar doordat de grote keuzemomenten in het leven vrijwel allemaal rond je dertigste lijken samen te vallen wel of geen kinderen, wel of niet trouwen, wel of niet een huis 12

4 kopen, volledig voor je carrière gaan of juist een stapje terug ontstaat er vanaf midden twintig een soort piekdruk in je hoofd, wat het leven knap ingewikkeld kan maken. Het zijn keuzes op biologisch, financieel en sociaal-maatschappelijk vlak die de rest van je leven kunnen bepalen, en waar je daarom niet al te lichtzinnig mee wilt omspringen. Dan is het bovendien ook nog zo dat we leven in een wereld waarin alles mogelijk lijkt, waardoor de druk om het perfecte leven te hebben en dus gelukkig te zijn enorm is toegenomen. Het leven wordt als maakbaar voorgesteld, het perfecte plaatje ligt ogenschijnlijk binnen handbereik. En dus is er, als het jou niet lukt, maar één persoon die je daar de schuld van kunt geven: jezelf. Dit gegeven veroorzaakt bij velen een steeds grotere druk bij het doorhakken van knopen, want stel je voor dat je fout kiest! En trouwens: kiezen? Dat willen millennials helemaal niet! Het lijkt wel of veel te kiezen hebben er alleen maar toe leidt dat ze ervoor kiezen steeds méér te willen. Het probleem van de meerkeuzemaatschappij is niet alleen dat je al die opties niet meer kunt overzien, maar ook dat de illusie ontstaat dat alles tegelijk kan. Je wil én die uitdagende baan, én kinderen, uitblinken in je werk, maar toch rust en balans in het privéleven, je moet een rijk en gezellig sociaal leven leiden, genoeg tijd nemen voor je partner, om te sporten en tussendoor dat jarendertighuis zelf verbouwen. Millennials leggen de lat voor zichzelf extreem hoog, willen op alle fronten tegelijk succesvol zijn en vergeten dat alle mogelijkheden er wel zijn, maar dat ze daaruit vervolgens moeten kíezen. En dát blijkt dan juist zo moeilijk. Twintigers en/of dertigers? In 2008 verscheen Het dertigersdilemma. Over de titel had ik met mijn uitgever destijds uitvoerig overlegd. Voor mij was 13

5 het duidelijk, met dertigers bedoelde ik grofweg iedereen tussen de vierentwintig en veertig jaar. Maar zouden potentiële lezers dat ook zo zien? Zouden twintigers het boek niet links laten liggen omdat dat toch nog lang niet voor hen bedoeld was? De uitgeverij benadrukte terecht het feit dat de term dertigersdilemma door de media al was opgepikt, lekker in de mond lag en inmiddels hard op weg was een begrip te worden. Het zou zonde zijn dat woord niet te gebruiken. Inmiddels zijn we bijna tien jaar verder en zijn er van het oorspronkelijke boek meer dan vijftigduizend exemplaren over de toonbank gegaan. En toch bleek bij elke lezing die ik gaf dat twintigers het boek niet lazen, of daar op z n minst lang mee hadden gewacht: Had ik het maar veel eerder gelezen!, hoorde ik vaak. Daarnaast werd ik steeds vaker gevraagd als spreker over het zogenaamde twintigersdilemma. Was dit geen opzichzelfstaand onderwerp? Moest er niet een apart boek komen voor deze doelgroep? Het antwoord is nee. De dilemma s van twintigers en dertigers kennen dezelfde oorsprong. Soms zijn de twijfels die daarmee gepaard gaan identiek, soms is de verschijningsvorm, door de leeftijd waarop ze naar boven komen, net iets anders; de vragen zijn in essentie echter dezelfde. Maar dat ik er iets mee moest, met al die twintigers met een dertigersdilemma, dat was duidelijk. Zo ontstond het idee voor een herziene editie, eentje die voor twintigers én dertigers geschikt zou zijn. Nieuwe invloeden Die herziene editie was om meerdere redenen een goed idee, want de oorspronkelijke versie van het boek was natuurlijk gewoon oud. In een kleine tien jaar verandert er een hoop in de wereld. En hoewel de theorie ongewijzigd bleef, bleken verschillende maatschappelijke en technologische ontwikkelingen van verstrekkende invloed op de dilemma s van 14

6 twintigers en dertigers. Het meest opvallende voorbeeld daarvan is de invloed van social media. Hoewel we al sinds 2006 kunnen beschikken over Facebook en Twitter, maakten weinig Nederlanders daar de eerste jaren gebruik van. Vanaf 2010 steeg het aantal gebruikers van social media in ons land echter explosief en er kwamen steeds meer diensten bij. Ook de frequentie waarmee we gebruikmaken van social media is enorm toegenomen. Opvallend daarbij is dat het naast jongeren tussen de vijftien en negentien jaar vooral twintigers en dertigers zijn die er gebruik van maken. Het lijkt aan te sluiten bij hun zoektocht in deze uitdagende levensfase. Even meekijken hoe anderen het doen, wellicht wordt een eigen keuze daarmee makkelijker. Het tegendeel blijkt waar. Het gebruik van social media versterkt de illusie dat het perfecte leven binnen handbereik ligt en deze zogenaamde sociale vergelijking blijkt de twijfel en onzekerheid bij veel twintigers en dertigers in de praktijk alleen maar te vergroten. Daarnaast wordt social media in razend tempo een van de grootste tijdslurpers van deze toch al zo drukbezette generatie en verwordt het dagelijks gebruik ervan tot een regelrechte verslaving. Nieuwe editie En dus is er nu deze herziene editie van het oorspronkelijke boek. Met een net iets andere titel, voor twintigers én dertigers en geheel geactualiseerd, onder andere op het gebied van social media. In deze nieuwe editie spreek ik de lezer aan als millennial, als twintiger en als dertiger; maar houd vooral in je achterhoofd dat het boek relevant kan zijn voor iedereen tussen de vierentwintig en de veertig; het gaat om de levensfase, met bijbehorende vraagstukken, niet om je kalenderleeftijd. Afhankelijk van de fase waarin je je bevindt zijn sommige hoofdstukken dan ook meer of minder urgent of toepasselijk. Waar het een boek is dat sommige twintigers 15

7 in delen zullen lezen (laat dat hoofdstuk over het kindervraagstuk nog maar even zitten...), spelen voor veel dertigers op een gegeven moment alle thema s even sterk; zij zitten op de piek van hun dertigersdilemma en lezen het boek in twee dagen uit. Af en toe heb ik het over hogeropgeleiden. Dat heeft een aantal redenen. Allereerst hebben zij door hun behaalde diploma soms daadwerkelijk meer te kiezen, wat tot meer twijfels en dilemma s leidt. Ten tweede blijkt opleidingsniveau ook vaak samen te hangen met de leeftijd waarop men gaat samenwonen en aan kinderen begint te denken; ga maar na, wanneer je langer met je opleiding bezig bent, worden grote beslissingen, zoals de keuze voor een eerste baan, samenwonen of een kind, langer uitgesteld. Hierdoor duurt de periode van twijfel over deze keuzes langer en worden de dilemma s uiteindelijk urgenter, omdat je ondertussen natuurlijk wel steeds ouder wordt. Ten slotte lijkt er iets met de denkwijze van hogeropgeleiden te zijn, of dit nu aangeboren of aangeleerd is, waardoor zij vaker last hebben van bepaalde aspecten van het dertigersdilemma, zoals keuzestress en het streven naar perfectie. Dat wil uiteraard niet zeggen dat je hier als lager opgeleide of ongeschoolde per definitie geen last van hebt, enkel dat de kans op twijfels en dilemma s bij hoogopgeleiden groter is. De tips aan het einde van de meeste hoofdstukken zijn gebleven, hoewel ik daar wel even over getwijfeld heb. Tips, ook uit de beste zelfhulpboeken, kunnen naar mijn idee nooit een opzichzelfstaande oplossing zijn, als een pil die je slikt. En belangrijker nog: de twijfels en dilemma s van twintigers en dertigers zijn geen problemen die opgelost dienen te worden. Het zijn uitingen van de grote vragen Wie je bent en Wat je wilt in dit leven. Daar zijn geen pillen of quick-fix tips voor en dat moeten we ook niet willen. Want levensvragen zijn nuttig, we hebben ze nodig om onze richting te bepalen. Levensvragen kunnen zich aandienen als direct gevolg van 16 2b1af7f3a8